In de serie Kijken in de Ziel werden in twee afleveringen interviews uitgezonden met mensen die moeten leven met het verlies van een dierbare. De eerste vraag die Coen Verbaak stelt aan een jonge moeder die twee baby’s heeft verloren, luidt:
‘Als mensen aan jou vragen hoeveel kinderen je hebt, wat zeg je dan?’
‘Drie. Ja zonder twijfel drie. Al blijft het wel heel lastig om dat te zeggen, want daarmee krijg je meteen ook een paar vervolgvragen. Dan gaan mensen zeggen:
‘O, wat leuk! Wat een drukke boel dan bij jou thuis.’
Hij spreekt met zeven mensen die openhartig antwoord proberen te geven op de vele indringende vragen die hij stelt over hun rouw en verdriet. Aan een weduwe van 48 met vier kinderen vraagt hij:
‘Wat is rouw eigenlijk volgens jou?’
‘Rouw is vooral in het begin zo groot en zo veelomvattend. Het is een soort omgekeerde verliefdheid, waarin je nog veel meer dan in het gewone leven bezig bent met iemand.’
achterblijven
Hoe ze aan de titel De Achterblijvers zijn gekomen wordt indirect verteld. Na een serie in januari 2016 over mensen die nog maar kort te leven hadden, Op de drempel, kwam de vraag of er ook aandacht besteed kon worden aan de mensen die achterblijven na een overlijden. Achterblijvers, het is een woord dat we normaal gesproken niet gebruiken, meestal hebben we het over nabestaanden, over een weduwe of weduwnaar, over een wees. Voor ouders die een kind verliezen is helaas geen speciale term. En sommige mensen lijden aan de ‘onzichtbaarheid’ van hun verdriet als een broer of zus of beste vriend of vriendin komt te overlijden. Zo vertelde een vrouw van 50 me dat haar zus al 15 jaar geleden is overleden maar dat ze haar eigenlijk steeds meer gaat missen. De zorg voor haar ouder wordende ouders en haar jeugdherinneringen kan ze met niemand meer delen.
de kudde bijhouden
In mijn werk kijk ik ook in de ziel van mensen. Met een aantal cliënten sprak ik over deze serie. Een man die een paar jaar geleden zijn vrouw heeft verloren, gaf een uitleg van het beeld achterblijver dat mij raakte en aan het denken zette.
Hij zag een soort schaapskudde voor zich en zichzelf, de rouwende, als een schaap dat achterop dreigde te raken van de kudde, met alle gevaren van dien. De wolven in de vorm van alcohol en andere verslavingen zouden hem te pakken kunnen krijgen als hij te ver achter bleef. Hij heeft erg zijn best gedaan om in contact te blijven met vrienden en familie en dat is uiteindelijk goed gelukt.
leren leven met verliezen
In mijn eigen leven ben ik een aantal keren in de positie van de achterblijver gekomen, want ook ik heb dierbaren verloren. Veel vaker maak ik echter deel uit van de kudde, de anderen die door gaan met hun leven. De serie stemt tot nadenken en de toon is zeker niet treurig, het is ook een manifest van moed, hoop en kracht. Daaronder klinkt wel de oproep zorgvuldig om te gaan met mensen die achterblijven na een groot verlies. Want leren leven met verliezen, dat is een levenslange oefening voor iedereen.
Coen Verbaak, De achterblijvers, leven met het verlies van een dierbare, 2017
http://www.npo.nl/kijken-in-de-ziel-de-achterblijvers/02-01-2017/VPWON_1266526
Mooi, Rita!
Ik heb de 2 afleveringen ook gezien. Ik had de volgende teksten uit de afleveringen voor mijzelf nog genoteerd:
‘Verdriet is de tol, die wij betalen voor de liefde.’
‘Rouw is, dat je het verdriet verweeft in je leven, dat het een onderdeel van je leven wordt; je nieuwe ik.’
‘Zielepijn.’
‘Opnieuw je eigen leven beginnen op een andere, nieuwe manier met dat wat je hebt meegemaakt.’
Voor mijzelf heeft rouw nu een andere oorzaak dan door de dood, maar het is evengoed rouw, denk ik.
Weer een bijzonder mooi verhaal om over na te denken! Bedankt!
Mooi geschreven Rita. Ik heb de afleveringen ook gezien en ik vond dat ze erg veel impact maakten. Echt heel mooi