Herstelverhalen: de schaamte voorbij

Drie weken geleden was ik aanwezig bij een open avond Herstelverhalen in een buurtcentrum. Op een bloedhete  zomeravond  luisterde ik samen met een twintigtal andere mensen naar de levensverhalen van drie mensen met een psychiatrische achtergrond.
Zij vertelden heel summier wat zij hebben meegemaakt in hun jeugd en hoe dat hun leven ontwricht heeft. Je hoeft niet veel fantasie te hebben om te bedenken wat mishandeling of misbruik bij een jong kind kan aanrichten. Deze ervaringsdeskundigen vertelden vooral over hun weg naar herstel. Hoe zij hebben geleerd om te gaan met ingrijpende gebeurtenissen zoals een psychose en nu hun leven weer vorm en inhoud hebben gegeven. Een herstelverhaal heeft altijd als plot dat herstel  mogelijk is.

de pijn serieus nemen

Elke spreker liet ook een muzieknummer horen, dat van waarde geweest was tijdens het herstelproces. Ik was diep ontroerd toen een man van begin 50, een boom van een vent, na zijn verhaal vol overgave mee ging zingen met het refrein van ‘Carry me’ van Chris de Burgh.
‘We live and die, we laugh and cry and you must take away the pain before you can begin to live again.’
Want zo werkt dat. Eerst moet je de pijn benoemen, zichtbaar maken, het verhaal vertellen, omdat dat kan helpen om de pijn los te laten. Pas dan komt er ruimte om opnieuw te gaan leven, pas dan kan iemand nieuwe doelen zoeken, zinvol bezig zijn. Ik voelde dat het dát is wat deze mensen doen.

kwetsbaar zijn mag

Wat mij raakte bij de herstelverhalen is dat het taboe op kwetsbaarheid verbroken wordt, dat de schaamte  voorbij is. In het openbaar open zijn over wat je hebt meegemaakt, daar kan ik nog wel wat van leren. Het psychisch ziek worden, de (tijdelijke) uitval wordt niet verdoezeld in het verhaal over de levensloop. Herstel betekent niet dat iemand ‘beter’ is, dat alle klachten verdwenen zijn. Wel dat mensen gaan leven vanuit kracht en hoop.

een gat in mijn CV

Een tijdje geleden had ik een sollicitatiegesprek. Mijn CV die ik had meegestuurd, zag er prachtig uit. Tijdens het gesprek vroeg een collega mij naar ‘een gat van twee jaar’ in mijn CV. Eerlijk gezegd overviel die vraag mij.  In 2001 heb ik ontslag genomen bij de TBS-kliniek waar ik werkte en in 2003 had ik ‘pas’ opnieuw weer een betaalde baan.  In een split second moest ik beslissen welk verhaal ik zou gaan vertellen. Zou ik zeggen dat ik zelf weggegaan ben om een Gestalt- opleiding te gaan volgen en meer thuis te zijn bij mijn jonge kinderen? Of zou ik vertellen dat ik daar weg moest omdat ik op den duur niet opgewassen was tegen de impact van het werken met TBS-ers? Dat ik daar wel wat ‘hersteltijd’ voor nodig heb gehad. Ik schatte in dat ik dit keer openhartig kon zijn. Maar ook schoot door mijn hoofd dat ik de volgende keer de jaartallen in mijn CV maar iets moest aanpassen…..

de schaamte voorbij

Herstel betekent voor iedereen wat anders. Ieder mens maakt helaas in zijn of haar leven ingrijpende ervaringen mee, verlies van een geliefde, ziekte, een scheiding, werkloosheid, overspannenheid. Soms slaat ons dat een tijdje uit het lood. Wat zou het mooi zijn als we ons daar niet meer voor hoeven te schamen, in ons levensverhaal niet en ook niet in onze CV,  maar open kunnen laten zien hoe we met vallen en opstaan ons leven vorm geven.
‘We live and die, we laugh and cry and you must take away the pain before you can begin to live again.’