Herdenken

Eind mei herdenken we elk jaar mijn oudste zus Ellen, die acht jaar geleden plotseling is overleden. Spontaan is de traditie ontstaan om op haar sterfdag bij elkaar te komen met familie en vrienden. We lopen dan met elkaar naar het graf en poten nieuwe plantjes bij haar steen en knippen de buxusstruikjes bij. Meestal leest één van haar vriendinnen een gedicht voor en daarna zijn we allemaal even stil en hebben onze eigen gedachten en herinneringen. Daarna lopen we terug en eten met elkaar en praten geanimeerd in het nabij gelegen restaurant.

herinneren en vergeten

Een week voor onze bijeenkomst stuurde mijn vader ons zijn gedachten over herdenken. Hij was geraakt door de woorden van Paul van Tongeren over de herdenking van oorlogsslachtoffers op 4 mei. Van Tongeren noemt herdenken een vorm van herinneren en tegelijkertijd ook van vergeten. Je herdenkt op een specifieke plaats en tijd, dat wordt een sacraal moment, opdat je de rest van de tijd en op andere plaatsen door kunt gaan met leven, zonder voortdurend te hoeven denken aan het verschrikkelijke.

schuldgevoel

Nu wil ik de herdenking van mijn zus niet vergelijken met de herdenking van oorlogsslachtoffers op 4 mei, maar er zijn wel overeenkomsten. ‘Herdenkingen bevrijden ons van de last van het verleden en staan ons toe te vergeten en door te leven.’ Mijn vader heeft een jaar na elkaar zijn vrouw en dochter verloren.  Hij schrijft:
‘Omdat ik zo’n mooi leven heb, voel ik me soms, mijns inziens volkomen onnodig, een beetje schuldig aan degenen die er niet meer zijn. Deze uiteenzetting van Van Tongeren spreekt mij erg aan. Het beschrijft dat ik na het verlies van een dochter en echtgenote verder een blij en gelukkig leven mag hebben.’

kijk vriendelijk naar mij

In een eerdere blog schreef ik over de achterblijvers, de mensen die door moeten leven na een groot verlies. Bij veel mensen die ik de afgelopen jaren gesproken heb, kom ik een vorm van schuldgevoel tegen zoals mijn vader dat beschrijft. Als het mensen gaat belemmeren, kan dat in een therapiesessie doorgewerkt worden bijvoorbeeld met behulp van een kleine familieopstelling. De basis daarvan bestaat eruit dat de ‘achterblijver’ de overledene eert en erkent dat die ander dood is en zijzelf nog leeft. Soms helpt het uitspreken van een zin zoals: ‘jij bent dood en ik leef, kijk vriendelijk naar mij als ik nog verder leef’. Vaak wordt dan een enorme opluchting ervaren en kunnen mensen daarna beter contact maken met hun familie en anderen om hen heen

gelukkig zijn

Wij, de achterblijvers, mogen meer zijn dan dat. We mogen voluit verder leven en gelukkig zijn. Herdenken in welke vorm dan ook helpt om te herinneren én te vergeten zegt Van Tongeren. Natuurlijk vergeten we onze geliefden niet maar we hoeven niet aan het gemis kapot te gaan. In ons hart blijven we voor altijd verbonden.

Paul van Tongeren, De oorlog blijft de kern van de dodenherdenking, Trouw, De Verdieping, 4 mei 2017

5 gedachtes over “Herdenken”

  1. Die zin ‘jij bent dood en ik leef, kijk vriendelijk naar mij als ik nog verder leef’ zijn in mijn geheugen gegrift, ik weet nog dat het heel moeilijk was om die zin uit te spreken, was toen beslist niet blij met je, maar later heb ik hem nog vaak in gedachten uitgesproken.
    Het heeft mij erg geholpen om met het verdriet om te gaan.
    Wij vieren de geboortedag van onze zoon met een moorkop en de lasagne waar hij zo gek op was.
    Het verlies wordt niet minder maar om de een of andere reden kunnen we wel weer verder leven en genieten we weer van de dingen om ons heen, ook al vallen we soms weer om, maar we komen ook weer overeind en vergeten zullen we hem nooit.

  2. Gedenken is stilstaan om daarna weer verder te kunnen gaan. En wat een rijkdom om dit met elkaar te doen !
    We gaan door hoor met onze bijzondere bijeenkomst van familie en vriendinnen van Ellen. XXX

  3. Een geliefde verliezen blijft toch een lastig iets. Bij het graf van mijn grote liefde mijmer ik en denk aan de goede herinneringen. Maar ook op heel veel andere plekken zie ik zijn gezicht. Een schuldgevoel heb ik niet, wel een zeer plekje in mijn hart omdat ik hem nog altijd mis.
    Tevreden ben ik met alles wat ik heb, familie, werk , gezondheid maar gelukkig…..?

  4. Het voelt zo goed en waardevol om Ellen te gedenken met familie en vriendinnen. Ze is en blijft altijd in ons hart! We hebben zo veel goede herinneringen aan haar!

  5. Wat mooi dat je vader jullie een brief schrijft en bemoediging vindt in de woorden van Van Tongeren. Daarmee bemoedigt hij jullie ook. Herdenken geeft ruimte om door te leven. Je vader voegt er aan toe dat hij daardoor blij en gelukkig mag zijn. Een mooi voorbeeld voor ons allemaal!

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.